Plotseling staat kernenenergie weer op de politieke agenda. Is de Eemshaven na 40 jaar nog altijd in beeld als locatie voor een kerncentrale?
De Eemshaven als locatie voor een kerncentrale – hoe reëel is dat?
Die vraag duikt met regelmaat op sinds 9 februari 1977. Op die dag presenteerden de ministers Ruud Lubbers (KVP, Economische Zaken) en Hans Gruijters (D66, Ruimtelijke Ordening) een lijst met tien locaties, die zich volgens de bewindslieden leenden voor de bouw van een kerncentrale.
Nog drie: Borssele, de Maasvlakte en de Eemshaven
Ruim 40 jaar later zijn er daar nog drie van over: Borssele, de Maasvlakte én de Eemshaven. Twee van de omstandigheden die de plekken geschikt maken, zijn de aanwezige hoeveelheid koelwater en de ruime afstand tot dichtbevolkt gebied. Nu de VVD de Nederlandse politiek probeert te winnen voor kernenergie, is andermaal de vraag actueel of de kandidatuur van de Eemshaven nog serieus is.
Waarborglocaties heten de plaatsen die het rijk geschikt vindt voor een kerncentrale. Daar mogen geen nieuwe activiteiten komen, die de bouw van een kerncentrale kunnen belemmeren. Dat is een bepaling van het rijk, waar lokale en provinciale overheden niet aan kunnen tornen. Het Groningse provinciebestuur heeft dat vanaf het begin geprobeerd, maar tevergeefs. Ook het huidige college van GS verzet zich tegen een kerncentrale in de provincie.
Lobby voor kerncentrale
De gedachte aan een kerncentrale in de Eemshaven stuitte overigens niet altijd en overal op weerstand. De toenmalige gemeente Uithuizermeeden maakte in de jaren zeventig in het bestemmingsplan ruimte voor een nucleaire energie-installatie. Een besluit dat de provincie later ongedaan maakte.
De stichting Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE) maakte in de jaren 80 deel uit van een ondernemerslobby, die wenste dat een van de twee kerncentrales die het kabinet toen wilde bouwen in het noordelijk deel van Nederland kwam. Nog maar een jaar geleden schrapte de gemeente Delfzijl bij een actualisatie van het bestemmingsplan voor het chemiepark bepalingen uit de jaren 50 en 60, die op de locatie kernenergie mogelijk maakten.
Aardbevingsgevaar
Sinds de ramp met de kerncentrale in het Russische Tjernobyl in 1986, kwam kernenergie niet meer echt serieus op de agenda. De kandidatuur van de Eemshaven bleef echter frequent punt van aandacht voor de tegenstanders. Toen in 2012 het tweede kabinet-Rutte in de maak was, deed het noordelijk energieplatform Energy Valley een beroep op de formateur om een einde aan de reservering te bewerkstelligen.
De PvdA-fractie in de Tweede Kamer probeerde in 2015 nog de Eemshaven van het lijstje te krijgen vanwege het aardbevingsgevaar. Toenmalige minister Henk Kamp (VVD, Economische Zaken) zag daar geen reden toe.
VVD-pleidooi
Natuurlijk moet nog maar worden afgewacht of het VVD-pleidooi voor kernenergie succes heeft. Een kleine Kamermeerderheid lijkt het te steunen.
De energiebedrijven zijn echter nog niet enthousiast. Ze hebben slechte ervaringen met het Nederlandse energiebeleid. De kolencentrales waarin ze ruim tien jaar geleden op verzoek van de Nederlandse regering miljarden euro’s in investeerden, moeten nu op last van de politiek uiterlijk 2030 zijn gesloten. Ze staan niet te trappelen nog eens een risico te nemen bij zo veel wispelturigheid, zo blijkt uit een rondgang die de nieuwsbrief voor de energiesector Energeia maakte langs een aantal concerns.
De Staat zal bovendien met een flinke zak met geld over de brug moeten komen, om ze alsnog te verleiden in kernenergie te investeren.
Hoeveel kerncentrales dan en waar?
Als blijkt dat het economisch verantwoord is met kernenenergie de energietransitie een impuls te geven, dan is het idee van de VVD zeker niet kansloos. En de vraag is dan: hoeveel centrales komen er en waar? Dan wordt de optie al gauw nieuwbouw van twee tot drie kerncentrales van de thans courante soort, met elk een vermogen van zo’n 1600 Megawatt (goed om zo’n 3,5 miloen huishoudens van elektriciteit te voorzien).
Die kans is te meer reëel omdat, wat het kabinet betreft, in 2030 de kolencentrales gesloten moeten zijn.
Eerste keus Borssele?
Het staat welhaast vast dat de eerste keuze valt op Borssele, waar de thans enige Nederlandse kerncentrale in 2033 wordt stilgezet. Daar is al infrastructuur aanwezig en de bevolking en lokale overheden zijn daar zo gewend aan kernenergie, dat een nieuwe centrale geen weerstand zal oproepen.
Komt er een tweede of derde kerncentrale, dan wordt de locatiekeuze spannender. Ook op de Maasvlakte is een kerncentrale ook niet echt welkom, mede omdat in de regio al zo veel industrie is gevestigd die risico’s met zich mee brengt. Bovendien zou de ruimte voor de uitdijende bedrijvigheid definitief worden beperkt.
Eemshaven als serieuze optie
De Eemshaven is derhalve een serieuze locatie. Tegenstanders van kernenergie waarschuwen zelfs voor de mogelijkheid van twee kerncentrales. Als de kolengestookte Eemshavencentrale van RWE werkelijk sluit, is daar in de Eemshaven voldoende koelwater voor.
De exacte locatie is geheim. Naar verluidt staat de kerncentrale gepland naast de Eemscentrale van Engie. Het is zeer waarschijnlijk dat de beoogde plek in de buurt ligt van de bestande energiecentrales. Daar is immers al de infrastructuur aanwezig die nodig is om de elektriciteit op het net te zetten.
Bron: DvhN.nl
