De Eemshaven is ondanks de aardbevingen in Groningen toch in beeld als gebied voor twee nieuw te bouwen kerncentrales. Het kabinet kondigt een onderzoek aan. De regering stelt wel oog te hebben voor de gevoeligheden in Groningen over kernenergie.
Dat blijkt uit een brief die vrijdagmiddag is verstuurd door het ministerie van Klimaat en Groene Groei. Het schrijven van minister Sophie Hermans (VVD) aan de Tweede Kamer volgde na de wekelijkse ministerraad.
Eemshaven geschikt en kansrijk gebied
In de brief komt naar voren dat de Eemshaven is toegevoegd als zoekgebied voor de vestiging van twee nieuwe kerncentrales. Komend jaar moet duidelijk worden of er specifieke locaties in het Groningse havengebied zijn waar reactoren om kernenergie op te wekken kunnen staan en of die kansrijk zijn. Voor de bouw van twee kernenergiecentrales, die op uranium gaan draaien, is een gebied ter grootte van zo’n vijftig tot zestig hectare nodig.
Formeel wordt momenteel nog wel gekeken door het ministerie of er juridische gronden te vinden zijn om de Eemshaven buiten het locatie-onderzoek te houden. Die tussenstap lijkt echter vooral voor de bühne. Het ministerie ziet de Eemshaven wel degelijk als een potentieel geschikt en kansrijk gebied voor twee kerncentrales.
Dankzij de ligging aan zee is er in de Groninger zeehaven voldoende koelwater, bovendien is er ruimte genoeg, zijn er geen grote steden in de buurt die gevaar lopen bij ongelukken en is er ook al een 380kv-hoogspanningsstation om de atoomstroom naar het landelijk elektriciteitsnet te sluizen.
Kabinet: Eemshaven kán niet buiten beschouwing blijven
Dus lijkt er weinig reden de Eemshaven buiten het locatie-onderzoek te houden dat volgend jaar van start gaat. Het nieuwe kabinet wil in totaal vier kerncentrales bouwen, nog twee meer dan de vorige regering al had aangekondigd.
Voor de eerste twee heeft de huidige plek van de kerncentrale Borssele voorlopig de voorkeur, daarnaast wordt gekeken naar de industriegebieden Maasvlakte I en II (nabij de haven van Rotterdam) en Terneuzen.
Aan die lijst wordt nu dus alsnog ook de Eemshaven toegevoegd. Daarmee komt minister Hermans terug op de informatie die ze nog maar twee maanden geleden aan het parlement stuurde. In een Kamerbrief over de nucleaire ambities van het kabinet werd de Groninger zeehaven nog helemaal niet genoemd.
Regio reageert woedend op draai van kabinet
Bestuurders van de provincie Groningen en de gemeente Het Hogeland reageren woedend op het nieuws uit Den Haag. Zij zijn door het ministerie deze week op de hoogte gebracht dat het kabinet het vizier alsnog ook op de Eemshaven richt.
Die mededeling kwam als donderslag bij heldere hemel: juist dit jaar werd de Eemshaven na lang soebatten geschrapt als ‘waarborglocatie’ voor nieuwe kerncentrales in de verre toekomst.
Nu wil het kabinet dat besluit echter pas formeel langs de Kamer loodsen als nadere studie naar de vijf zoekgebieden toch leidt tot een keus voor een van de vier andere kandidaten.
Gedeputeerde Johan Hamster en wethouder Eltjo Dijkhuis willen Den Haag aan de oorspronkelijke afspraak houden: de Eemshaven moet expliciet worden uitgesloten als plek voor kerncentrales en ook de status als ‘waarborglocatie’ (locatie waar een kerncentrale mogelijk kan komen) moet volgens planning worden geschrapt.
Alleen dan doet het kabinet „recht aan Groningen en Groningers”, zegt Hamster. „Het lijkt alsof het belang van de procedure belangrijker is dan de maatschappelijke realiteit in Groningen”, reageert hij op de nieuwe kabinetslijn.
„We zullen er alles aan doen om dit tegen te houden” , zegt ook Dijkhuis. „Het college en de gemeenteraad van Het Hogeland willen geen kernenergie. Daar zijn wij meer dan duidelijk over geweest.”
Dat de Eemshaven nu alsnog wordt voorgedragen vloeit voort uit de publieke oproep die het ministerie begin dit jaar deed om geschikte locaties voor nieuwe kerncentrales aan te dragen. Dat leverde 1374 reacties op en dertig potentiële plekken. Na beoordeling van die reacties komt ook de Eemshaven nu naar voren als kansrijke kandidaat.
Kostenvoordeel met twee kerncentrales op één plek
Het ministerie wil nieuwe centrales bij voorkeur met twee tegelijk bouwen vanwege de kostenvoordelen die dit geeft. Dat vergt veel stroomtransportcapaciteit en juist op dat punt lijkt de Eemshaven een kansrijke optie.
Uit een analyse van Tennet (in opdracht van het ministerie van Economische Zaken) bleek begin dit jaar nog dat de voorkeurslocatie Borssele nu nog te weinig transportcapaciteit heeft voor twee centrales van elk 1000 tot 1650 megawatt. Voor Maasvlakte I is er zelfs voor maar één nieuwe centrale niet genoeg vermogen.
Het laatste kabinet-Rutte liet nog expliciet weten dat er niet naar de Eemshaven zou worden gekeken als het gaat om kernenergie. Maar met het aantreden van het nieuwe kabinet-Schoof wordt daar op teruggekomen.
Minister wil gerechtelijke tik op de vingers voorkomen
Daarmee hoopt het kabinet ook te voorkomen dat de rechter een streep zet door de uiteindelijke locatiekeuze. Als die valt op één van de andere kandidaten, is de kans groot dat dat juridisch met succes wordt aangevochten omdat niet alle ‘redelijke alternatieven’ (lees: ook de Eemshaven) zijn onderzocht zoals de wet voorschrijft.
Voordat definitief wordt gekozen waar de twee nieuw te bouwen kerncentrales moeten komen, zal minister Hermans nog verder in overleg treden met de provincie Groningen, het havenbedrijf Groningen Seaports, grondeigenaren en de gemeente Het Hogeland. Die gesprekken gaan over eventuele ‘ruimtelijke belemmeringen’ binnen het Eemshaven-gebied.
Dat zal ook voor de andere vier gebieden gelden. Daarbij wordt gekeken of de mogelijke locaties geschikt gemaakt moeten worden, bijvoorbeeld omdat bedrijven verplaatst moeten worden. Ook zal bijvoorbeeld worden gekeken of het noodzakelijke koelwater ruimschoots voorradig is, of er voldoende ruimte is en of er bijvoorbeeld een hoogspanningsnetwerk is.
Den Haag kan Gronings ‘nee’ overrulen
De provincie Groningen heeft zich altijd fel uitgesproken tegen de komst van kerncentrales. Het ruimtelijk beleid sluit de bouw van reactoren al tientallen jaren uit. Dat is afgelopen zomer nog eens nadrukkelijk bekrachtigd in de Groninger Staten. Al begint de weerstand wel iets af te brokkelen: met name de BBB, VVD en PVV willen af van het huidige verbod op de productie van kernenergie op Groninger bodem.
Dat debat in de Staten lijkt echter grotendeels symboolpolitiek. Volgens het ministerie is de komst van de vier kerncentrale een ‘project van nationaal belang’. Op grond daarvan kan de Rijksoverheid het ruimtelijk beleid van de provincie opzij schuiven. Dat is de afgelopen jaren bijvoorbeeld ook gebeurd bij de bouw van de windparken langs de N33 bij Veendam en in het Drentse Mondengebied.
‘Het kabinet is zich bewust van de gevoeligheden in Groningen’, schrijft minister Hermans aan de Kamer. Tegelijkertijd zijn de aardbevingen door zestig jaar gaswinning in de provincie echter in haar ogen geen obstakel voor een eventuele bouw. Die zijn ‘niet van dien aard dat dit een veilige bedrijfsvoering belemmert’, schrijft ze. Temeer omdat kerncentrales volgens het ministerie tegenwoordig aardbevingsbestendig gebouwd kunnen worden.
Bron: DvhN.nl